Niedobór żelaza w ciąży jest bardzo częstą dolegliwością i niestety bardzo poważnie zagraża zdrowiu matki i dziecka. Anemia może objawiać się na różne sposoby. Zaobserwujesz wypadanie włosów i bladość skóry, czasem mogą to być także silne bóle głowy, nadmierne osłabienie, a nawet bóle brzucha czy kołatanie serca i zaburzenia koncentracji.
Bez względu na to jak oceniasz swój stan zdrowia, to lekarz powinien zlecić badania określające, czy masz prawidłowe normy żelaza w ciąży, a także – to na zlecenie lekarza powinnaś zacząć przyjmować dodatkowe suplementy diety. Sprawdź, jak przedstawiają się normy żelaza w ciąży i kiedy powinnaś zacząć działać, aby nie dopuścić do anemii niedoborowej.
Niedobór żelaza w czasie ciąży, jak się objawia?
Niedobór żelaza w ciąży może się objawiać dusznością, kołataniem serca, bólami mięśni, a przede wszystkim bladością skóry, ust i błon śluzowych. Żelazo w ciąży reguluje już nie tylko Twój stan, ale i rozwój Twojego nienarodzonego dziecka.
Anemia ciążowa jest niebezpieczna dla zdrowia kobiet ciężarnych, a także dla płodu. Niskie wchłanianie żelaza w ciąży lub nieodpowiednia dieta, prowadzić bowiem mogą do powikłań, chorób wrodzonych u dzieci lub do poronienia. Możesz mieć także mniej typowe objawy, jak np. częste bóle brzucha.
Normy żelaza w ciąży — żelazo w ciąży
Zapotrzebowanie na żelazo u dorosłej osoby wynosi około 11-15 mg na dobę, natomiast u kobiety ciężarnej zapotrzebowanie na żelazo naturalnie wzrasta nawet o 50%.
Szacuje się, że u kobiety ciężarnej zapotrzebowanie na żelazo wzrasta wraz z rozwojem łożyska i wzrostem płodu. Ciężarna powinna spożywać około 30 mg żelaza na dobę, z czego wchłonie się tylko około 10-20%.
To nie wszystko, o czym trzeba pamiętać. Na poszczególnych etapach ciąży normy te wzrastają ze względu na większe zapotrzebowanie na krew i tlen ze strony rozwijającego się dziecka:
- w I trymestrze zapotrzebowanie na żelazo wzrasta o 0,8 mg/dobę,
- w II trymestrze ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta już o 4–5 mg,
- w III trymestrze ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta o 6 mg/dobę,
- w ostatnich tygodniach ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta aż o 10 mg/dobę, bowiem wtedy właśnie dziecko w łonie mamy gromadzi zapasy żelaza na czas po urodzeniu.
Czym grozi anemia w ciąży?
Z powodu niedoboru żelaza w czasie ciąży może dojść nie tylko do uszczerbku na zdrowiu kobiety. W związku z niedoborem żelaza może dojść do odklejenia łożyska, poronienia, przedwczesnego porodu, dalej do niskiej masy urodzeniowej dziecka i zaburzeń rozwoju dziecka. Żelazo w ciąży pełni, jak widzisz, szalenie ważną funkcję.
Norma hemoglobiny u kobiety w przebiegu ciąży niepowikłanej to ok 11 mg/dL.
Niedobory żelaza, jak wspomnieliśmy powyżej, powodują niedostateczne dotlenienie dziecka, a także różne zaburzenia występujące u matki. W przypadku niedoboru żelaza lekarz zleci Ci badanie określające poziom hemoglobiny i stężenie ferrytyny oraz zaproponuje suplementację żelaza. Żelazo w ciąży powinno być odpowiednio dopasowane do potrzeb kobiety.
Niski poziom żelaza w ciąży może prowadzić do powikłań podczas ciąży i w okresie połogu
Mimo że problemy z anemią w ciąży mogą być przejściowe, to, jeśli nie zadbasz o prawidłowy poziom hemoglobiny, może dojść u Ciebie do powikłań typu:
- przedwczesny poród (ryzyko przedwczesnego porodu jest bardzo wysokie),
- niedostatek produkcji czerwonych krwinek i niska produkcja krwi,
- niska masa urodzeniowa dziecka,
- problemy w okresie okołoporodowym,
- problemy z laktacją (brak pokarmu dla dziecka).
Wchłanianie żelaza – od czego zależy?
Wchłanianie żelaza zależy od jakości Twoich posiłków oraz od tego, z jak łączysz w posiłkach poszczególne produkty. Żelazo w ciąży wchłania się w taki sam sposób jak wcześniej — nie ma tutaj żadnych różnic. Ale szczególnie w tym okresie zwróć uwagę na wybór produktów spożywczych i na łączenie produktów między sobą w posiłkach.
Znasz już dzienne zapotrzebowanie kobiety ciężarnej na składnik pokarmowy, jakim jest żelazo. Czas określić, które pokarmy niwelują wchłanianie żelaza, a co warto połączyć w posiłku zawierającym produkty wysokożelazowe.
Dobrym źródłem żelaza są:
- czerwone mięso,
- czerwone mięso z indyka (udo),
- żółtko jajek,
- morele suszone,
- buraki,
- nie zapominaj o produktach roślinnych bogatych w witaminę C i witaminy z grupy B, takich jak: brokuły, szpinak, jarmuż.
Warto zadbać w ciąży o znacznie większe wchłanianie żelaza, bo tego teraz potrzebujesz.
Warto także wiedzieć, że w przypadku stwierdzonej niedokrwistości należy kontrolować, czy produkty bogate w żelazo spożywa się w obecności witaminy C, ponieważ to ona pomaga wchłaniać żelazo w jelicie i podnieść stężenie żelaza we krwi. Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego.
Jak uniknąć niedoboru żelaza u kobiet ciężarnych?
Aby uniknąć niedoboru żelaza w ciąży, koniecznie zadbaj o codzienne posiłki zawierające produkty bogate w żelazo, bowiem zapotrzebowanie na ten składnik jest teraz większe.
Wyklucz spożywanie mleka, warzyw strączkowych oraz produktów pełnoziarnistych wtedy, gdy spożywasz czerwone mięso. Zjadaj je w odstępach czasu, np. po 2 godzinach od posiłku bogatego w żelazo.
Czym popijać suplementy żelaza?
Popijanie preparatów żelaza na przykład sokiem pomarańczowym zwiększa jego wchłanianie. Staraj się nie sięgać po swój suplement z żelazem jeśli właśnie jadłaś produkty pełnoziarniste, albo piłaś mleko.
Jeśli nie lubisz soku pomarańczowego, możesz sięgnąć po zwykłą wodę. Dodając do niej sok z cytryny zrobisz koktajl, którego popijanie przełoży się na wyższy poziom wchłanialności żelaza.
Suplementacja żelaza w ciąży
Skutki nadmiaru żelaza są tak samo groźne, jak jego niedobór. Pamiętaj zatem, aby rozważnie podchodzić do suplementacji.
Niski poziom żelaza w ciąży oznacza, że trzeba wykonać badanie gospodarki żelazem oraz sprawdzić poziom hemoglobiny. Jeśli lekarz zaleci suplementację, może przepisać żelazo na receptę lub zadecyduje o przyjmowaniu suplementów, które zawierają na przykład żelazo sukrosomalne o najwyższym profilu wchłaniania, co dla kobiety ciężarnej jest wyjątkowo ważne. Taką formę żelaza zawiera np. Sideral Folic rekomendowany kobietom w ciąży i w połogu. Jego skład wzbogacony jest o kwas foliowy i witaminy: D3, B6, B12 i C., czyli składniki niezbędne dla organizmu kobiety w tych szczególnych okresach życia.
Żelazo w ciąży — hemowe, czy będzie dobre?
Żelazo hemowe, to taki rodzaj żelaza, który jest dla człowieka najbardziej biodostępny. Jest to żelazo pochodzenia zwierzęcego. Znajduje się w czerwonym mięsie, w jajkach, w rybach, w drobiu, a także w każdej innej formie pokarmu odzwierzęcego. W ciąży żelazo hemowe jest bardzo dobrym wyborem, ponieważ jest najlepiej przyswajalne. Jednak warto równolegle sięgać o produkty roślinne, które zawierają żelazo niehemowe.
Żelazo niehemowe — czy warto je przyjmować?
Żelazo niehemowe to inna forma tego pierwiastka. Zawierają je najczęściej warzywa zielonolistne. Jest to forma słabiej przyswajalna przez organizm, ale za to występuje w połączeniu z witaminą C i kwasem foliowym, a te poprawiają wchłanianie obu form żelaza.
