Doniosłe znaczenie posiada zjawisko podstawiania na oznaczenie samego siebie lub drugich osób pewnych jakby aktorów. Aktor taki wyposażony jest w funkcje, odgrywa rolę lub znajduje się w sytuacji przynależnej wyłącznie do osoby zamaskowanej. Obecność w jednym śnie wielu osób bywa uwielokrotnieniem jednej lub kilku osób, które obchodzą śniącego. Zarówno śniący, jak i inne osoby coś w jego życiu znaczące mogą występować pod kilku postaciami. Zjawisko to nazywamy rozszczepieniem osobowości. Zjawisko to przebiega równocześnie z odwrotnym procesem, który nazywamy zagęszczeniem. To ostatnie polega na tym, iż dwa lub więcej przedmiotów, osób lub sytuacji zespala się w jeden przedmiot, osobę lub sytuację. Wytwór takiego zagęszczenia zdradza wówczas cechy wszystkich swych składowych. Rozszczepienie osobowości przebiega bez zagęszczenia tylko w tych nielicznych przypadkach, gdzie dana osobowość pojawia się podwojona lub uwielokrotniona pod własną postacią w znaczeniu sobowtórów. Ktoś widzi np. we śnie samego siebie, jego osobowość jest więc naocznie -rozdwojona. We wszystkich innych przypadkach, gdzie rozszczepione osobowości skryte są pod maskami jakby aktorów, dochodzi do zagęszczenia cech przynależnych do aktora z cechami osoby zamaskowanej.
Widzieliśmy to powyżej we śnie owego studenta medycyny, w którym śniący niezależnie od tego, iż sam osobiście występuje na wykładzie, ponadto jest reprezentowany przez rozpreparowane dziecko i przez żabę. Osobowość jest więc rozstrojona, przy czym w dwóch ostatnich osobowościach widoczne jest zagęszczenie. Np. dziecko ma pewne własne cechy, a zarazem cechy śniącego, jest np. chore psychicznie.
Rozpoznaje się właściwą osobowość, jeżeli zdradza ona cechy osoby zamaskowanej, spełnia jej funkcje, lub znajduje się w położeniu, które dotyczyć może tylko osoby skrytej pod maską. Ważną wskazówką jest wiek tych aktorów. Rekrutują się oni często spośród kolegów i rówieśników, ludzi tego samego zawodu, urzędu, rangi, również spośród ludzi o podobnych cechach charakteru czy wyglądu zewnętrznego, lub analogicznych przejściach życiowych. Wszystko co się tyczy wyłącznie śniącego lub osób z jego otoczenia uczuciowego przeniesione zostaje w postaci jakby charakteryzacji na osoby podstawione. Zjawisko to nazywamy przeniesieniem funkcji. Znamienną cechą wczesno- dziecięcego tworzywa bywa tematyka, zaczerpnięta z świata bajek i wyobrażeń dziecięcych. Występujący w takich marzeniach sennych aktorzy przyoblekają się w szaty bajeczne. Tematyka ta splata się u nerwicowców z alegorią objawów chorobowych.
